آبشار باشکوه شلماش، با ارتفاعی در حدود پنجاه متر و سه طبقه‌ی مجزا، یکی از جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر استان آذربایجان غربی است. این آبشار خروشان در نزدیکی روستای شلماش و در جنوب شهرستان سردشت واقع شده و منظره‌ای خیره‌کننده از طبیعت بکر را پیش روی گردشگران می‌گذارد. بلندترین طبقه‌ی آبشار حدود سی متر ارتفاع دارد و دو طبقه‌ی دیگر هرکدام تقریباً ده متر ارتفاع دارند. سرچشمه‌ی آب این آبشار رودخانه‌ی زاب کوچک است که از میان شکاف‌های زمین در منطقه‌ی گسلی بین روستاهای آلمان و شلماش جاری می‌شود.
برای رسیدن به آبشار، باید به سردشت سفر کنید. مسیر سردشت تا آبشار حدود پانزده کیلومتر جاده‌ی کوهستانی و آسفالته‌ی سرسبز است که حدود بیست دقیقه با ماشین طول می‌کشد. از ارومیه نیز با حدود چهار ساعت رانندگی می‌توانید به سردشت برسید. راه‌های دسترسی دیگر شامل سفر با ماشین شخصی از تهران (حدود ده ساعت رانندگی)، سفر با اتوبوس (دوازده تا چهارده ساعت) و یا پرواز به ارومیه و سپس رانندگی تا سردشت نیز امکان پذیر است.
پس از رسیدن به پارکینگ، مسیر کوتاهی پیاده‌روی در میان جنگل انبوه بلوط، چنار، گردو و انار شما را به آبشار می‌رساند. برای دسترسی به طبقات پایینی آبشار، پله‌های امن و راحت تعبیه شده‌اند. در پایین دره، چشم‌اندازی بی‌نظیر از آبشار و طبیعت اطراف آن انتظار شما را می‌کشد.
نام شلماش: دو نظریه در مورد نام‌گذاری این آبشار وجود دارد. برخی بر این باورند که “شل” به معنای سنگ و “ماش” به معنای بزرگ در زبان کردی است، که به دلیل صخره‌های عظیم اطراف آبشار، نام شلماش (سنگ بزرگ) برای آن انتخاب شده است. نظریه‌ی دیگر، ریشه این نام را در نام قوم باستانی شلماشی می‌داند که در این منطقه سکونت داشته‌اند.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه: اطراف آبشار شلماش، جنگل‌های سرسبزی با درختان بلوط، افرا، ممرز، راش و توس وجود دارد که زیبایی و تنوع جانوری منطقه را دوچندان کرده است. خرس قهوه‌ای، گراز، روباه، خرگوش، سنجاب، عقاب طلایی، شاهین، جغد شاخدار و شغال، نمونه‌هایی از حیواناتی هستند که در این زیستگاه مهم زندگی می‌کنند.
امکانات رفاهی: آبشار دارای پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی، آلاچیق برای استراحت، فروشگاه‌های کوچک، رستوران و مسجد است. همچنین امکان اجاره اسب و قاطر برای گشت‌وگذار در منطقه نیز وجود دارد.
بهترین زمان سفر: بهترین زمان برای بازدید از آبشار شلماش، فصل بهار و اوایل تابستان است، هرچند پاییز نیز زیبایی‌های خاص خود را دارد. زمستان‌های این منطقه سرد و برفی است و ممکن است آبشار یخ بزند.
اقامت: برای اقامت در نزدیکی آبشار می‌توانید از سکوهای تعبیه شده برای چادر زدن استفاده کنید و یا در اقامتگاه‌های بوم‌گردی و هتل‌های روستای شلماش و یا شهر سردشت و حتی ارومیه اقامت کنید.
نظرات گردشگران: اکثر گردشگران از زیبایی آبشار و طبیعت اطراف آن رضایت داشته‌اند، اما مسیر پله‌ای برای رسیدن به طبقات پایین آبشار ممکن است برای افراد مسن و کودکان کمی دشوار باشد. همچنین شلوغی آبشار در تعطیلات، نکته‌ای است که باید مد نظر قرار گیرد.
جاذبه‌های نزدیک: در نزدیکی آبشار شلماش، جاذبه‌های تاریخی و طبیعی دیگری مانند حمام تاریخی بیستون، تپه باستانی ربط، چشمه کانی گراوان و غار سهولان نیز وجود دارند.
تالاب کانی برازان آذربایجان غربی