اگر به دنبال کشف جاذبه‌های تاریخی هستید، سفر به اردکان یزد را از دست ندهید. اردکان، از شهرهای دیدنی ایران است که جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیری را در خود جای داده است. کاروانسرا و برج ارجنان از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری اردکان یزد هستند که در این مقاله، به معرفی آنها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
آشنایی با کاروانسرا و برج ارجنان اردکان
اردکان یکی از شهرهای بزرگ استان یزد است که در دل کویر مرکزی ایران قرار دارد. این شهر جاذبه‌های تاریخی و تفریحی زیادی را در خود جای داده است که گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. کاروانسرا و برج ارجنان از بناهای تاریخی منحصر به فرد و زیبای اردکان هستند که قدمت آنها به دوره قاجار بر می‌گردد.
این بنا در ۲۰ کیلومتری روستای ارجنان قرار دارد و در سفر به این روستا، از هر طرف که نگاه کنید، برج آجری زیبایی نظر شما را به خود جلب می‌کند.
ویژگی‌های برج ارجنان
این برج دو طبقه دارد که پشت‌بام آن نیز مشتمل بر یک طبقه است. برج ارجنان در بین تمامی برجها ایران که اکثرا از قلوه‌سنگ، خشت، آجر، گچ و آهک ساخته شدند، از آجر ساخته شده و نمای زیبایی دارد و در نوع خود بی‌نظیر است. از داخل برج ارجنان به کاروانسرایی به نام کاروانسرای ارجنان وارد می‌شویم که از کاروانسراهای خصوصی و متوسط شهر یزد شناخته می‌شود.
بانی کاروانسرا و برج ارجنان مرحوم حاجی شیخ آقا بابا هرندی بوده است. ارتفاع برج ارجنان به ۸ متر می‌رسد و ارتفاع کاروانسرای ارجنان از ۳ متر شروع شده و ۴ ایوان و یک کلک مرتفع در حیاط مرکزی در خود جای داده است که دیدنش تماشایی است.
وضعیت کاروانسرا و برج ارجنان در گذشته
کاروانسرا و برج ارجنان در سمت شمال جاده نایین یزد و در روبه‌روی رباط ارجنان قرار دارد. این کاروانسرا و برج در گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده و کاروانسرای آن محل استراحت رهگذران و مسافران اردکان بوده است. کاروانسرا و برج ارجنان در بخش مرکزی و بافت قدیمی شهر اردکان در سال ۱۳۸۴ به فهرست آثار ملی ثبت شده ملی ایران اضافه گردید.
آنچه که در کاروانسرا و برج ارجنان می‌بینید گوشه‌ای از حس کمال‌جویی اندیشمندان و هنرمندان اردکان در حیطه معماری است که با فنون، شگرد و زیبایی خاصی همه آنها را در کنار هم چیده‌اند.
معماری کاروانسرا و برج ارجنان
در طرفین در ورودی پنج صفه وجود دارد که قسمت بیرونی آن جمعا با ۱۰ ایوانچه پذیرای مسافران و رهگذران بوده است. به علت کاربرد آجر به جای خشت ، هنوز آجر خشت پشت بام پس از گذر سالها سالم مانده است. این کاروانسرا ۴ ایوانی و دارای کلکی مرتفع در مرکز حیاط می باشد. این کلک ساختاری دو منظوره دارد. محل فوقانی آن جایگاه بارانداز و اتراق کاروانیان بوده.
اما در قسمت تحتانی، حوضخانه قرار دارد که محل تامین آب از قنات بوده. اما جالب اینکه در کاروانسرای ارجنان، با ایجاد دریچه ای کوچک بر دروازه برای سرایدار تمهیدی اندیشیده شده تا در موارد غیر ضروری نیازی به باز و بسته کردن در سنگین و بزرگ نباشد. این کاروانسرا ۴ ایوانی و در هر ضلع ۴ صفه قرار دارد که همگی به حجره ای ختم می شود. وجه تمایز کاروانسرای ارجنان، ورودی اصطبلها است که معمار از ایوانهای بنا برای ورودی اصطبل استفاده نموده است.
ساختار برج ارجنان
ارجنان، روستای کوچکی در 20 کیلومتری جنوب غربی اردکان است. بر لب جاده قدیمی اردکان به عقدا، وجه تسمیه آن معلوم نیست ولی از نظر لغوی یعنی باغ بهشت. از هر طرف که روستا را بنگری، برجی آجری نگاهت را به خود می دوزد . برجی به قدمت قاجار و با ارتفاع ۹ متر که مشتمل بر دو طبقه است که پشت بام آن نیز کارکرد یک طبقه مستقل را داشته است.
اکثر برجها از خشت خام و چینه و قلوه سنگ و گج و آهک بنا شده اند، اما برج ارجنان ، آجری و در نوع خود کم نظیر است. برج ارجنان ما را به ورودی کاروانسرایی به همین نام هدایت می کند. این یادگار ماندگار حاجی شیخ آقا بابای هرندی، با ابعاد ۴۰ در ۴۴ متر یکی از کاروانسراهای متوسط و خصوصی مسیر یزد شناخته می شود.
