یخدان مویدی کرمان، نگینی در قلب کویر، یکی از شگفتی‌های معماری سنتی ایران و جاذبه‌های دیدنی شهر کرمان است. این اثر تاریخی که در اواخر دوره صفوی بنا شده، در محله مویدی و خیابان شهید کامیاب (ابوحامد) واقع شده و نام خود را از قنات مویدی، تامین کننده آب آن، گرفته است. ساختار این یخدان، شاهکاری از دانش نیاکان ماست که با بهره‌گیری از اصول علمی و معماری، به ذخیره‌سازی یخ در گرمای طاقت‌فرسای کویر می‌پرداخت.
این بنا از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: مخزن گنبدی شکل، دیوارهای بلند حصارمانند، استخرهای ذخیره آب و چاله یخ. طراحی هوشمندانه مخزن، با گنبد مخروطی، حداقل تابش آفتاب را جذب کرده و دیوارهای بلند با ایجاد سایه و هدایت باد، دمای داخل را به شدت کاهش می‌دادند. مصالح اصلی آن خشت خام و ملات گل است که عایق حرارتی مناسبی را برای نگهداری یخ فراهم می‌کردند.
در زمستان، آب در استخرها یخ می‌بست و سپس به مخزن منتقل می‌شد. این یخ‌ها تا فصل تابستان در چاله یخ حفظ می‌شدند. با آمدن تکنولوژی و ساخت یخچال‌های مدرن، یخدان مویدی مدتی به حال خود رها شد اما پس از ثبت در فهرست آثار ملی ایران (به شماره ۲۴۳۷ در ۲ آبان ۱۳۷۸)، مرمت و بازسازی گردید و اکنون یکی از مکان‌های جذاب گردشگری کرمان محسوب می‌شود.
معماری این یخدان، نمونه بارزی از هماهنگی انسان با طبیعت در کویر است. هر بخش از این سازه، نقش حیاتی در فرآیند تولید و نگهداری یخ ایفا می‌کرد. از قنات تا استخر، از دیوارها تا گنبد، همه برای رسیدن به هدف اصلی، یعنی ذخیره‌سازی یخ، با هم کار می‌کردند. امروزه، با بازدید از یخدان مویدی، می‌توانیم به دانش و هوشمندی معماران ایرانی در گذشته پی ببریم. این بنا، نه تنها اثری تاریخی، بلکه نمادی از تلاش بشر برای غلبه بر محدودیت‌های طبیعی است.
برای دسترسی به این اثر تاریخی می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
استان کرمان – شهرستان کرمان – خیابان شهید کامیاب (ابوحامد)
“`
