خانه یغمایی شاهرود، نگینی در قلب کویر
خانه تاریخی یغمایی‌ها در شاهرود، اثری چشم‌نواز از معماری سنتی ایران است که بیش از یک قرن قدمت دارد. این بنای ارزشمند، به دستور یغمایی، تاجری نام‌آور از شهر شاهرود، ساخته شده و نام خود را از نام بنیانگذار خود گرفته است. با وجود اینکه در شاهرود واقع شده، سبک معماری آن یادآور خانه‌های تاریخی یزد است؛ تلفیقی زیبا از هنر و معماری کویری.
معمار چیره دست، استاد مهدی حیدریان، این خانه را در سال 1305 هجری شمسی، در ابتدای دوره پهلوی، با الهام از معماری اصیل یزد بنا نهاد. ویژگی‌های شاخص این خانه، از جمله بادگیر بلند و حوض‌خانه‌ی زیبا، آن را به یکی از دیدنی‌های جذاب استان سمنان تبدیل کرده است. بادگیر خانه، که از سر کوچه نیز دیده می‌شود، به‌طور استادانه‌ای طراحی شده و ارتفاع قابل توجهی دارد. این بادگیر علاوه بر کارکرد اصلی خود، جنبه‌ی تزئینی نیز دارد.
حوض‌خانه‌ی خانه یغمایی، با حوضی در وسط اتاق و قرارگیری زیر بادگیر، شاهکاری از هماهنگی معماری و اقلیم است. هوای خنک و پاک پس از عبور از بادگیر و برخورد با آب حوض، به فضای داخلی خانه می‌رسد. حیاط مرکزی، ورودی با راهرویی منتهی به حیاط، و اتاق‌های اطراف آن، همگی از ویژگی‌های معماری سنتی این خانه هستند. باغچه‌های کوچک اطراف حوض، جلوه‌ای دلنشین به حیاط مرکزی بخشیده‌اند.
برای دسترسی به این اثر تاریخی، می‌توانید به خیابان تهران در شاهرود رفته و با راهنمایی‌های محلی، به خیابان بهرام (هشت شهریور) برسید. خانه یغمایی در یکی از کوچه‌های فرعی این خیابان، روبروی بانک صادرات واقع شده است. در نظر داشته باشید که اداره میراث فرهنگی شاهرود در خود این خانه قرار دارد. در صورتی که از وسیله نقلیه شخصی استفاده نمی‌کنید، می‌توانید از تاکسی استفاده کنید.
خانه یغمایی، به رایگان و برای عموم قابل بازدید است. یک ساعت زمان برای بازدید کامل از این خانه کافی است. روزهای پایانی هفته و ساعات 12 تا 14 بهترین زمان برای بازدید از این مکان است تا از ازدحام جمعیت جلوگیری شود. روزهای تعطیل به غیر از روزهای پنجشنبه خانه تا ساعت 12 ظهر برای بازدید باز است و در سایر روزها بازدید از ساعت 8 صبح تا 16 عصر امکان پذیر می باشد.
این خانه، علاوه بر زیبایی‌های معماری، روایتی از زندگی و سلیقه‌ی یک تاجر ثروتمند و علاقه‌ی او به معماری یزد را به نمایش می‌گذارد. وارث این خانواده نیز با اهدای این خانه به میراث فرهنگی، میراث ارزشمند خانوادگی خود را به نسل‌های آینده اهدا کرده است.
